Ο θάνατος παντού, λίγες ώρες αφ’ ότου η πυρκαγιά εξαφάνισε έναν παράδεισο και σκότωσε 102 ανθρώπους: Ενα μικρό αφιέρωμα, φόρος τιμής σε όσους χάθηκαν αλλά και σε εκείνους που είναι ζωντανοί – νεκροί

Είναι Τρίτη 24 Ιουλίου ώρα έξι το πρωί. Η περασμένη νύχτα ήταν κόλαση, η φωτιά στην Ανατολική Αττική είχε εξαφανίσει το Μάτι. Λες και οι βόμβες ναπάλμ από το «Αποκάλυψη Τώρα» πέφτουν υπό τον «Καλπασμό των Βαλκυριών» του Βάγκνερ .

Η δουλειά στο site ατελείωτη. Να υποδεχθείς την είδηση, να καλύψεις τα δραματικά γεγονότα, να ξενυχτίσεις για να δεις τον πρωθυπουργό να επιστρέφει από το Μόσταρ και να διοργανώνει εκείνη την κομβική για την κυβέρνησή του, άθλια παράσταση στο Κέντρο Επιχειρήσεων.

Ατελείωτες ώρες δουλειάς για ένα γεγονός που συμβαίνει κάθε 100 χρόνια ή που μπορεί να μη συμβεί. Εκείνη τη νύχτα δεν ξέρει κανείς το μέγεθος της συμφοράς, τον αριθμό των θυμάτων, την καταστροφή που άφησε πίσω της η λαίλαπα.

Αποφασίζω να πάω στο Μάτι με το ξημέρωμα γιατί μόνο έτσι μπορεί κανείς να καταγράψει μια τραγωδία. Μόνο αν την ζήσει. Πριν καν φτάσω στην είσοδο για το Κόκκινο Λιμανάκι, στη διαδρομή από τη γνωστή ταβέρνα «Βασίλης» μέχρι το Μάτι, παντού είναι όλα καμένα.

Σταματώ σε ένα κατάστημα με σιδηρικά και χρώματα. Η απόλυτη καταστροφή και οι ιδιοκτήτες του να κλαίνε έχοντας χάσει τα πάντα.

Από την αριστερά πλευρά της λεωφόρου Μαραθώνος δεν υπάρχει τίποτε, όλα έχουν καεί και προϊδεάζουν για το τι θα ακολουθήσει. Μικρές εστίες φωτιάς καίνε όσα δέντρα απέμειναν όρθια, παντού καπνός, μαυρίλα, στάχτη να σε πνίγει και πυροσβεστικά, πολλά πυροσβεστικά και αστυνομία. Τι ειρωνεία, όταν είχαν όλα τελειώσει.

Κατεβαίνω στον κεντρικό δρόμο, εκεί που είναι το γνωστό καφέ «Αρτιον» το οποίο κάηκε μερικώς. Οι εικόνες είναι συγκλονιστικές, δεν τις χωράει ο νους του ανθρώπου. Δεν έχει μείνει απολύτως τίποτε όρθιο, σπίτια, καταστήματα, το πανέμορφο δάσος μέσα στο οποίο ήταν χτισμένο το Μάτι, δεν υπάρχει.

Κατεβαίνοντας προς την παραλιακή Λ. Ποσειδώνος, υπάρχουν παντού καμένα αυτοκίνητα και κόσμος αλλόφρων να τρέχει από εδώ κι από εκεί ζητώντας τους δικούς του ανθρώπους ή ψάχνοντας να βρει ό,τι απέμεινε από την περιουσία του.

Η Αστυνομία δεν επιτρέπει την πρόσβαση στο δρόμο προς την Αργυρά Ακτή, αλλά τα καταφέρνουν κάποιοι δημοσιογράφοι.

Σ’ όλη τη διαδρομή της, υποτίθεται, παραλιακής λεωφόρου, μέχρι την ταβέρνα «Αργυρά Ακτή» δεν έχει μείνει τίποτε όρθιο. Το απόλυτο χάος και μια μυρωδιά θανάτου που σου τσάκιζε τα κόκαλα. Μπροστά από την ταβέρνα αποκαλύπτεται το μέγεθος της καταστροφής που η προηγούμενη νύχτα είχε κρύψει.

Καμένα αυτοκίνητα

Εκατοντάδες αυτοκίνητα το ένα πάνω στο άλλο, καμένα, διαλυμένα στη μέση του δρόμου και των κάθετων. Το προηγούμενο βράδυ όσοι πήραν τα αυτοκίνητά τους για να ξεφύγουν ή όσοι οδηγήθηκαν από την Αστυνομία στο Μάτι, από τη Ραφήνα ή από τη Νέα Μάκρη, εγκλωβίστηκαν. Ένα απέραντο νεκροταφείο αυτοκινήτων όπου ακόμη κι εκείνη την ώρα υπήρχαν σε κάποια από αυτά καμένοι επιβάτες.

Κόσμος να κλαίει στους δρόμους, να αναζητά τα παιδιά του, τις γυναίκες του, τους πατέρες και τις μητέρες του.

Μία λέξη: ΧΑΟΣ.

Εκείνη την ώρα λυγίζεις, δεν μπορείς να κρατηθείς βλέποντας και μυρίζοντας το θάνατο. Ιεροσυλία, να κλαις εσύ που δεν έχασες κανένα δικό σου, που είσαι ξένος στον τόπο της τραγωδίας. Ή μάλλον που έχεις χάσει: Τον κόσμο όπως πίστευες ότι είναι. Χτυπά το τηλέφωνο, φίλοι ρωτούν τι συμβαίνει κι εσύ δεν μπορείς να μιλήσεις, κλαις γιατί αυτό που βλέπεις είναι εξωπραγματικό, σε ξεπερνά.

Καταλαβαίνεις γιατί οι πολεμικοί ανταποκριτές και οι φωτορεπόρτερ ζουν πάντα με τους εφιάλτες τους.

Μπροστά από την Αργυρά Ακτή μια συγκλονιστική στιγμή. Εκεί, όπου τα πάντα έχουν καεί, όπου αυτοκίνητα είναι καμένα και βλέπεις ρούχα, παπούτσια, ακόμη και τα κλειδιά πάνω στη μηχανή.

Εκεί λοιπόν, ένα σκυλί κυκλοφορεί μισοκαμένο. Ένα λυκόσκυλο περήφανο που εκείνη τη στιγμή έχει χάσει τα πάντα, σε πλησιάζει τρομαγμένο και δείχνει κι αυτό να κλαίει. Να ‘βλεπες το βλέμμα του, τα μάτια του να σου ζητούν βοήθεια.

Τρέχουμε να του βρούμε νερό και λίγο φαγητό, στέκεται στα πόδια του και μας κοιτάζει με ευγνωμοσύνη.

Εκεί που ο θάνατος και η αγάπη κάνουν κρότο, υπάρχει και η ανθρωπιά, η αγάπη για τα ζώα.

Όμως, ο θάνατος δεν κάνει μόνον εκεί κρότο. Ακολουθούμε το δρόμο που οδηγεί προς τη Ραφήνα και τότε φτάνουμε εκεί που δεν θα έπρεπε να το δει κανείς άνθρωπος.

Το οικόπεδο του θανάτου

Είναι αυτό που αργότερα ονομάστηκε –σαν δημοσιογραφικό κλισέ- οικόπεδο του θανάτου. Πλησιάζουμε, είναι ακόμη πολύ πρωί, οι διασώστες έχουν φτάσει, δεν μας επιτρέπουν να προχωρήσουμε πολύ.

«Γιατί» ρωτάμε. «Γιατί;» λένε οι διασώστες και δείχνουν προς το οικόπεδο. Ακόμη υπάρχουν πτώματα. Εκεί που άνθρωποι έτρεξαν να σωθούν, να πηδήξουν από τα βράχια, να ξεφύγουν από το θερμικό φορτίο, από τις τεράστιες φλόγες.

Αλλά δεν τα κατάφεραν. Αγκαλιασμένες οικογένειες, νέοι, ηλικιωμένοι, μικρά παιδιά βρήκαν τραγικό θάνατο.

Ερχονται τα ασθενοφόρα, μεταφέρουν τις σορούς. Η μακάβρια τελετή πήρε τέλος, είχαν βρεθεί 22 καμένοι.

Μετά από αρκετές ώρες μας αφήνουν να περάσουμε στο οικόπεδο, συνεργεία τηλεόρασης παντού, ελληνικά και ξένα καταγράφουν τις θλιβερές στιγμές.

Για στάσου. Γιατί 22, αφού ήταν 26 οι νεκροί όπως μάθαμε αργότερα. Δυστυχώς οι άλλοι ήταν εκεί, δίπλα μας, αλλά δεν τους βλέπαμε.

Παντού καμένη γη, σπίτια με υπέροχη θέα δεν υπάρχουν πια, ζώα που κάηκαν γιατί κι αυτά δεν πρόλαβαν, παιδικές παντόφλες διάσπαρτες.

Το μόνο που έχει μείνει όρθιο είναι ένα παλιό φορτηγάκι, κόκκινο πολύ ρετρό το οποίο για ένα περίεργο λόγο δεν κάηκε καθόλου. Κι έμοιαζε σαν παραφωνία μέσα στο δυστοπικό αυτό τοπίο.

Δύο άλλες συγκλονιστικές στιγμές. Μπροστά από το οικόπεδο του θανάτου πλησιάζει ένας κύριος γύρω στα 40, κρατά μια φωτογραφία μιας γυναίκας και ρωτά: «Μην την είδατε;», και ξεσπά σε κλάματα απαρηγόρητος. Τι να του πεις…

Δεύτερο περιστατικό που δεν μπορεί να ξεχαστεί ποτέ. Μέσα στο οικόπεδο υπάρχουν αστυνομικοί αλλά κομάντο, άγριοι, με πείρα από τραγικά γεγονότα.

Ένα παλικάρι μας λέει: «Ημουν από τους πρώτους που έφτασα όταν έπεσε το αεροπλάνο της Ηλιος στο Γραμματικό. Τα μάτια μου είδαν πράγματα που δεν τα χωρά ανθρώπινος νους. Ε, λοιπόν, αυτό που είδα αυτές τις ώρες στο Μάτι ρε παιδιά, είναι πολύ χειρότερο».

Και κλαίει κρυφά για να μην τον δούμε.

Το οδοιπορικό κρατά ώρες, μέρες σε έναν άλλοτε παράδεισο που μέσα σε δύο ώρες μετατράπηκε σε κρανίου τόπο.

Τραγικές ιστορίες

Κάθε ημέρα που περνά αποκαλύπτεται και η τραγωδία, η καταστροφή. Βλέπεις τις προσπάθειες των διασωστών, των εθελοντών, των κατοίκων να βρουν κάτι από το βιος τους. Το τραγικό; Την δεύτερη ημέρα όπου καταφτάνουν εθελοντές διασώστες από όλη την Ελλάδα αυτό που φοβούνται είναι μήπως βρουν πολλούς νεκρούς μέσα στα κλειστά αλλά καμένα σπίτια.

Και πράγματι, βρίσκουν μερικούς. Βρίσκουν κι ένα θαύμα. Επί 24 ώρες μια ηλικιωμένη γυναίκα έζησε μέσα στο σπίτι της. Ηταν πεσμένη στην έξοδο προσπαθώντας να ξεφύγει. Είχαν λιώσει τα πόδια της και την βρήκαν οι διασώστες τότε ζωντανή.

Τραγικές εικόνες μας διηγούνται. Για το γιο που μπήκε στο καμένο σπίτι, είδε σε μια γωνιά κάτι πολύ μαύρο, και μετά κατάλαβε ότι ήταν η μάνα του.

Ή για τον παππού που προσπάθησε να γλιτώσει με ένα «πι», τα γνωστά βοηθήματα για όσους έχουν πρόβλημα με το περπάτημα. Η φωτιά τον έκαψε πάνω σ’ αυτό το «πι».

Οι ιστορίες πολλές:

Από τον αλβανικής καταγωγής νεαρό που έχει μαζί του το μικρό αδερφό του και τον ηλικιωμένο πατέρα του. Το σπίτι και το συνεργείο που είχαν στήσει μόλις πριν από μία εβδομάδα κάηκε ολοσχερώς. Παντού μαυρίλα και μόνο μια καρέκλα λευκή να έχει μείνει όρθια. Σαν ταινία του Κουστουρίτσα.

Κι άλλη ιστορία: Ο κύριος που έτρεξε να σώσει την οικογένειά του, πήγε να σώσει και τους γείτονες, τα κατάφερε με κάποιους, άφησε πίσω όμως, έναν ηλικιωμένο. Κι από τότε δεν έχει κοιμηθεί ήσυχος, ο ψυχίατρος έχει γίνει ο καλύτερος φίλος του.

Ιστορία και το γεγονός ότι σε μία από τις μέρες που είμαστε εκεί, ακούσαμε τη φήμη «ήρθε ο Τσίπρας στο Μάτι». Και ψάχναμε να τον βρούμε, όμως αυτός είχε έρθει ξημερώματα κι έφυγε κακήν κακώς.

Ένα χρόνο μετά, επιστρέφω με συναδέλφους για να καταγράψουμε τι έχει γίνει μετά από ένα χρόνο. Πλήρης απογοήτευση. Ελάχιστα έχουν γίνει. Ακόμη και τώρα καμένα δέντρα και κλαδιά βρίσκονται διάσπαρτα.

Ακόμη και τώρα εκατοντάδες σπίτι έχουν καεί, είναι κατεστραμμένα αλλά μένουν εκεί.

Ακόμη και τώρα ο θάνατος κάνει κρότο, οι κάτοικοι είναι οργισμένοι, η Πολιτεία τους εγκατέλειψε.

Η φύση κάνει τη δουλειά της. Κάπου – κάπου το πράσινο καλύπτει το μαύρο. Και κάπου η ιδιωτική πρωτοβουλία ξαναδίνει ζωής σε κάποια σπίτια. Ένα από αυτά έχει και μια πανέμορφη πισίνα… δίπλα στα καμένα.

Το Μάτι άλλαξε τη ζωή πολλών ανθρώπων. Κυρίως όσων έζησαν εκείνη την τραγική νύχτα της 23ης Ιουλίου, ένα χρόνο πριν. Εκείνοι που έχασαν συγγενείς, φίλους, γείτονες και βιος δεν θα ξεχάσουν ποτέ.

Ούτε κι εγώ, το Μάτι μου… άνοιξε τα μάτια. Τίποτε σ’ αυτόν τον τόπο δεν μπορεί να πάει καλά. Πάντα θα υπάρχουν δικαιολογίες για την καταστροφή και το θάνατο, όμως, ένα μόνο δίδαγμα μένει: Ζούμε από τύχη.

Το αφιέρωμα του in.gr είναι ο ελάχιστος φόρος τιμής σε όσους έχασαν τη ζωή τους και σε όσους είναι από πέρυσι φαντάσματα, σκιές του εαυτού τους.

Ένα χρόνο μετά μπορούμε να πούμε «ποτέ πια άλλο Μάτι». Είμαστε όμως έτοιμοι να το πιστέψουμε; Ισως μέχρι την επόμενη τραγωδία… https://www.tanea.gr